การพรากจากกาม…ทำได้อย่างไร?
ในแนวทางการศึกษาวิชาการตรัสรู้ของพระพุทธเจ้า ให้ดับกามด้วยมรรค ๘ เพื่อสร้างเนกขัม สังกัปปะ คือ การพรากกามออกไปซะ เอาแค่ดับ กามก็หมดไปแล้ว เอาแค่ดับเป็นอย่างไร
ต้องเป็นมัชฌิมาใช่ไหม เท่านี้เอง เช่น อย่างโกรธ โทสะ หรือพยาบาทเข้ามาก็เอาแค่อัพพยาปาท พยาบาทหายไป
ไม่ใช่ต้องแผ่เมตตา ถือว่าเมตตาเสร็จกิจเรียบร้อยแล้ว ไม่ใช่ต้องแผ่สงสาร ถือว่ากรุณาเสร็จกิจเรียบร้อยแล้ว ไม่ต้องคิดว่าจะช่วยอะไรเขาอยู่
เพราะในขณะทำอย่างนั้น แผ่เมตตาอยู่อย่างนั้น ถือว่ากำลังคิดอยู่ใช่ไหม อุทธัจจะเข้าแล้ว ฟุ้งแล้ว สมาธิเสียแล้ว ตรงนั้นเป็นมัชฌิมาหรือเปล่า ไม่เป็นแล้วนะ อันนี้คือความถูกต้องที่มองเห็น
เมื่อไหร่ก็ตามที่ กำหนด ให้มรรค ๘ เกิด พยาบาทหายไป อย่างนั้นจิตเป็นสมาธิ จิตที่เป็นมัชฌิมาจะเกิดพร้อมกับสมาธิ
หมายความว่าสัมมาสังกัปปะเกิด พยาบาทที่มีก็ดับลงหายไป ที่ไม่มีก็ป้องกันไม่ให้เกิด พอพยาบาทหายไปเราก็ไปฝาก(กำหนด) ไว้ที่พองหนอ เจ็บหนอ ปวดหนอ เพื่อรักษาสัมมาสังกัปปะ เป็นอัพพยาปาท กามไม่มี เป็นเนกขัมมะคือพรากจากกามอยู่เช่นกัน
แต่ถ้าไม่พอใจเกิดขึ้นมาพยาบาทเกิดเป็นพยาปาทะ มิจฉาสังกัปปะ คืออยากให้หาย อยากให้พ้นๆไป เป็นวิภวตัณหา เบียดเบียนแล้วนะ เป็นวิหิงสาสังกัปปะต้องทำให้พยาบาทหายไป พยาบาทจึงดับไม่มีเหลือต้องทำให้เบียดเบียนหาย วิภวตัณหาดับ สัมมาสังกัปปะจึงจะเกิดขึ้น
เพราะฉะนั้น จะมองเห็นในสัมมาสังกัปปะว่า ความจริงเป็นการดับตัณหาดีๆ นี่เอง
ธรรมเทศนาหลวงพ่อชัชวาลชินสโภอธิบดีสงฆ์แห่งพุทธวิหารศูนย์กลางการศึกษาวิปัสสนาธุระ